کرونا نشان داد که؛ چه درسهایی نیاز به تدریس دارند و چه درسهایی را می‌توان در حاشیه برنامه درسی گنجاند و به صورت خود خوان به سرمنزل مقصود رساند.
برخی از موضوعات و آموزه ها هستند که نیاز به شرح و بسط و واکاوی و جراحی و مشاهده و آزمایش و استنتاج دارند و باید از طریق افراد متخصص و صاحب نظر توضیح داده شوند تا یادگیرنده بتواند آنها را بفهمد و آمادگی لازم برای فهم موضوعات مرتبط با آنها را پیدا کند و آموخته های خود را به کار گیرد.
اما موضوعاتی هم وجود دارند که فهم آنها بدون استاد و آموزگار نیز میسر است و تقریباً هیچ نکته مستتر و لایه پنهان و مبهمی ندارند که لازم باشد شخص دیگری برای تدریس و تفهیم آنها معطل شود. این قبیل موضوعات، که جزو واضحات و بدیهیات اند، گاهاً چنان سهل و ساده و سطحی هستند که هر کسی با داشتن سواد و مهارت خواندن، می‌تواند آنها را بخواند و بفهمد.
با شیوع کرونا و تعطیلی مدارس و خانه نشینی دانش آموزان و شروع تدریس تلویزیونی و اینترنتی و آنلاین، هر دانش آموز و پدر و مادری با کمی تامل در خلوت خویش، متوجه شد که در خصوص چه دروسی و در زمینه چه موضوعاتی نیازمند تدریس و تشریح و واکاوی و رهنمودهای معلم اند و در چه موضوعاتی بی نیاز از تدریس معلمان اند.
کرونا ثابت کرد که بعضی از دروس مدرسه، اساساً نیاز به مدرّس ندارند و هر کسی می‌تواند بدون نیاز به معلم و مدرّس و استاد، آنها را در هر زمانی که اراده کرد، بخواند و بفهمد. اما موضوعات و مسائلی هستند که فهم و حلّ آنها بدون راهنمایی و شرح و بسط و واکاوی استاد، ممکن نیست و بی راهبر نمی‌توان در آن وادی ها ره به جایی بُرد. مثلاً دروسی مانند علوم تجربی و ریاضی و جغرافی دوره ابتدایی و همین دروس به اضافه دروس مهارتی و زبانهای خارجی در دوره اول متوسطه و دروس تخصصی دوره دوم متوسطه و زبان و ادبیات و نگارش در همه مقاطع تحصیلی از جمله دروسی اند که دانش آموزان و اولیای شان، پخش تلویزیونی تدریس آنها را با جدیّت پیگیر بوده و یا تدریس معلمان مربوطه از طریق شبکه های اجتماعی را انتظار می‌کشند. تجربه این تعطیلی بی سابقه ضمن این که ارزش و اهمیت مدرسه و معلم در برپا کردن محافل علم و فرهنگ ادب و پر کردن خلاء آموزش را نشان داد، این را نیز ثابت کرد که برخی از دروس، در نزد دانش آموزان و اولیاء، ارزش و اهمیت بیشتری نسبت برخی دیگر دارند. در مقابل، مواردی هم در برنامه درسی هستند که نام درس را یدک می‌کشند اما در میان دانش آموزان و اولیاء کمتر کسی خلاء آموزش آنها را احساس میکند. لیکن همین دروس، علاوه بر اینکه بخش عمده ای از زمان آموزش در مدرسه را اشغال و عرصه را برای تکرار و تمرین و آموزش دروس اساسی تنگ می‌کنند، وقت و انرژی معلمان و دانش آموزان نیز به واسطه آنها هدر می‌رود.
درست است که تعیین و تدوین محتوای آموزشی و تدارک برنامه درسی و تقسیم زمان آموزش بین مواد درسی مختلف و صرف انرژی و تخصیص اعتبار برای آموزش انواع موضوعات درسی با نظرات تخصصی کارشناسان و متخصصان تعلیم و تربیت و با اتکاء‌ به استدلال های علمی و فلسفی و اجتماعی و فرهنگی بر اساس نیازهای روحی و روانی و جسمی انسان و متناسب با احتیاجات فردی و اجتماعی و مادی و معنوی بشر صورت گرفته و می‌گیرد. اما واقعیت این است که سیستم تعلیم و تربیت در کشورها، متأثر از سیاستهای کلی نظامهای حاکم و ایدئولوژی های مورد نظر آنها نیز هست. گاهی نفوذ سیاست و ایدئولوژی در برنامه های آموزشی تا حدی ست که حتی دانش تجربی و طب و مهندسی و زبان و ادبیات نیز از دخالت و گزند آن در امان نیست چه رسد به تحمیل مواد درسی کم مایه و غیر ضرور به برنامه آموزشی.
  لذا از شرایط تحمیلی کرونا می‌توان، برای نیازسنجی آموزشی سود جست و به پالایش برنامه آموزشی پرداخت. از آنجاییکه مراجعه به افکار عمومی یکی از روشهای مورد اعتماد برای انواع نیازسنجی هاست، شایسته است در خصوص نیازهای آموزشی نیز به تمایلات و دغدغه  های مردم به عنوان گیرندگان خدمات آموزشی اعنتا و اعتماد کرد. با بررسی دغدغه ها و دل نگرانی های دانش آموزان و اولیای آنان نسبت به دروس مختلف در ایام حکمرانی ویروس کرونا می‌توان به این مهم پی برد که؛ برای فهم و یادگیری چه درسهایی نیاز به تدریس معلم هست و باید در متن برنامه درسی گنجانده شوند و چه درسهایی را می‌توان از متن برنامه درسی برداشت و به صورت خود خوان به سرمنزل مقصود رساند. به این ترتیب، هدف مهمی که محقق خواهد شد، "تنک سازی برنامه آموزشی" است که می‌توان از این دستاورد مهم برای توسعه علمی و عملی دروس مهارت محور بهره جست و فرصت تکرار و تمرین و تربیت را در زمینه آن دسته از مواد آموزشی که با نیازهای واقعی زندگی مطابقت دارد، فراخ تر کرد.

منبع:http://sedayemoallem.ir